La voce dell' uomo | Sergio Endrigo

 

Ho sentito la voce del mare Di uccelli e sirene Le voci del bosco e del fiume Tamburi e chitarre di Spagna Le orchestre profane E l’organo in chiesa Ho sentito la voce dell’uomo Anche quando è bugiarda E tradisce il fratello La voce dell’uomo Quando parla gli rispondo   Ho sentito l’urlo di belve In gabbia e in catena E il passero in cerca di pane Il silenzio della prigione E il grido degli ospedali Chi nasce e chi muore Ho sentito la voce dell’uomo Che canta per fame Per rabbia ed amore La voce dell’uomo Quando canta io l’ascolto   Ho sentito fanfare di guerra E passi in cadenza Per le strade imbandierate Le canzoni dei soldati Di trionfo di dolore Chi vince e chi perde Ho sentito la voce dell’uomo Anche quando è violenta E uccide il fratello La voce dell’uomo Quando parlo mi risponde   È più forte della tortura E dell’ingiustizia Delle fabbriche e dei tribunali Più forte del mare e del tuono Più forte del terrore Più forte del male È più forte la voce dell’uomo Più forte del vento Della vita e del tempo La voce dell’uomo Quando chiama gli rispondo

Άκουσα τη φωνή της θάλασσας Των πουλιών και των σειρήνων Τις φωνές του δάσους και του ποταμού Τύμπανα και κιθάρες της Ισπανίας Τις κοσμικές ορχήστρες Και το εκκλησιαστικό όργανο Άκουσα τη φωνή του ανθρώπου Ακόμα κι όταν είναι ψεύτρα Και προδίδει τον αδελφό του Η φωνή του ανθρώπου Όταν μιλάει, του απαντώ.   Άκουσα το ουρλιαχτό των θηρίων Σε κλουβί και αλυσίδες Και το σπουργίτι που ψάχνει ψωμί Τη σιωπή της φυλακής Και την κραυγή των νοσοκομείων Ποιος γεννιέται και ποιος πεθαίνει Άκουσα τη φωνή του ανθρώπου Που τραγουδά από πείνα Από οργή και αγάπη Η φωνή του ανθρώπου Όταν τραγουδά, τον ακούω.   Άκουσα σάλπιγγες πολέμου Και βήματα σε σειρά Στους δρόμους που έχουν σημαιοστολιστεί Τα τραγούδια των στρατιωτών Της νίκης και του πόνου Ποιος νικάει και ποιος χάνει Άκουσα τη φωνή του ανθρώπου Ακόμα κι όταν είναι βίαιη Και σκοτώνει τον αδελφό του Η φωνή του ανθρώπου Όταν μιλάω, μου απαντάει.   Είναι πιο δυνατή από τα βασανιστήρια Και την αδικία Από τα εργοστάσια και τα δικαστήρια Πιο δυνατή από τη θάλασσα και τη βροντή Πιο δυνατή από τον τρόμο Πιο δυνατή από το κακό Είναι πιο δυνατή η φωνή του ανθρώπου Πιο δυνατή από τον άνεμο Από τη ζωή και τον χρόνο Η φωνή του ανθρώπου Όταν με καλεί, του απαντώ.

Οι λέξεις έχουν δύναμη.

Σήμερα, μετά από πολλά χρόνια, άκουσα ξανά ένα από τα πιο αγαπημένα μου τραγούδια. Το La voce dell’uomo του Sergio Endrigo. Παρόλο που υπήρξε πάντα ένα τραγούδι που αγαπούσα βαθιά, το είχα αφήσει στο περιθώριο, γιατί μου έφερνε στον νου μια περίοδο της ζωής μου που θα προτιμούσα να μην θυμάμαι. Κι όμως, σήμερα, για πρώτη φορά, η αντίδρασή μου δεν ήταν αυτή που φοβόμουν. Αντίθετα, το άκουσα αλλιώς. Οι στίχοι απέκτησαν νέο βάθος, ένα νόημα που τότε δεν μπορούσα ή δεν ήθελα να δω. Ίσως γιατί εγώ μεγάλωσα κι ωρίμασα· ίσως γιατί τώρα έχω μάθει να διαβάζω πίσω από τις λέξεις. Ίσως πάλι γιατί, όσο κι αν αλλάζουν οι εποχές, η αλήθεια τους παραμένει.

Οι λέξεις είναι τα εργαλεία με τα οποία πλάθουμε τον κόσμο γύρω μας. Μπορούν να χτίσουν γέφυρες ή να υψώσουν τείχη· να θεραπεύσουν ή να πληγώσουν. Κουβαλούν μνήμες και όνειρα, μπορούν να γεννήσουν ελπίδα ή να σπείρουν φόβο. Ένα σ’ αγαπώ, ένα σε πιστεύω, ένα συγγνώμη· καμιά φορά αρκεί μια μόνο φράση για να αλλάξει η πορεία ενός ανθρώπου. Όταν μιλάμε ή γράφουμε, δεν επικοινωνούμε απλώς · δημιουργούμε κάτι καινούργιο, κάτι που πριν δεν υπήρχε.

Στο τραγούδι του, ο Sergio Endrigo υφαίνει έναν ύμνο στη δύναμη της ανθρώπινης φωνής, της ανθρώπινης επικοινωνίας. Αντιπαραβάλλει τη γαλήνη και την καθαρότητα της φύσης, τη θάλασσα, τα πουλιά, τα μουσικά όργανα, με τη φωνή του ανθρώπου, που είναι ικανή να πει αλήθειες, αλλά και να προδώσει. Τη φωνή που γεννιέται από πείνα, οργή ή αγάπη, και γίνεται κραυγή για δικαιοσύνη. Τη φωνή που αντηχεί μέσα σε πολέμους και ήττες, ακόμη κι όταν είναι βίαιη και σκοτώνει τον ίδιο της τον αδελφό. Στη φωνή που, παρά τα ελαττώματα και τις πληγές της, παραμένει παρούσα.

Και στο τέλος, ο Endrigo της αποδίδει κάτι σχεδόν υπερφυσικό θα έλεγα. Η φωνή του ανθρώπου είναι πιο δυνατή από τα βασανιστήρια, την αδικία, τα στοιχεία της φύσης, τον ίδιο τον χρόνο. Μπορεί να αντισταθεί, να αντέξει, να νικήσει. Μέσα από τους στίχους του τραγουδοποιού αναδύεται μια βαθιά πίστη στην ανθεκτικότητα της ανθρώπινης ψυχής, στη φλόγα που καίει ακόμη κι όταν όλα γύρω σβήνουν.

Ίσως, τελικά, αυτό να είναι το μήνυμα που άκουσα σήμερα πιο καθαρά από ποτέ. Πως, όσο κι αν πληγωθεί, η φωνή του ανθρώπου συνεχίζει να καλεί. Και πως, αν της απαντήσουμε, υπάρχει πάντα ελπίδα.

^©Γιώτα Βασιλείου, Ιούλιος 2025

Photo: AI created